De bijnieren zijn absoluut cruciaal voor je welzijn. We hebben er allemaal twee en ze spelen een erg belangrijke rol in het produceren van hormonen die je nodig hebt, zeker ten tijden van stress. Hieronder wordt kort uitgelegd wat bijnieren zijn, wat ze doen en waarom ze zo van belang zijn voor een goede gezondheid.
Waar zitten de bijnieren?
De bijnieren mogen dan wel onderdeel zijn van de HPA-as, maar ze liggen ver van de hypofyse en hypothalamus af. Ze zitten boven je nieren, welke zich in het midden van je onderrug bevinden. Je hebt een bijnier voor elke nier.
Wellicht denk je dat ze symmetrisch zijn, maar dat is niet het geval. De rechter bijnier vormt een driehoek en de linker bijnier ziet er meer als een halve maan uit. Ze zijn ongeveer 2,5 inch lang en 1 inch breed en ze hebben een geelachtige kleur.
Waarom bevinden je bijnieren zich bij je nieren? Dit komt omdat ze een sterke invloed hebben op je nierfunctie (en nog veel meer dingen) door de afscheiding van aldosteron. Het woord Engelse woord “adrenal” stamt of van het latijnse ”ad renes”, wat ”bij de nier” betekent.
Waar bestaan de Bijnieren uit?
Een simpele manier om de structuur van de bijnieren te begrijpen is om ze te vergelijken met een avocado. Er zijn drie verschillende lagen die belangrijk zijn, en hier volgt een korte beschrijving van elke laag met de bijbehorende functie.
- De Capsule
De capsule is een beschermende vetlaag die om elke bijnier heen zit. Je kan dit vergelijken met de schil van een avocado. Hoewel misschien niet per se onderdeel van de bijnieren zelf, de primaire functie van deze laag is heel simpel het omhullen en beschermen van je bijnieren. - De Cortex
Je kan deze laag vergelijken met het vlees van een avocado. Het omvat 80% van het volume van een bijnier en het omcirkelt de medulla welke in het midden ligt. De cortex bevat 3 aparte gebieden welke (startend aan de buitenzijde) de zona glomerulosa, de zona fasciculata en de zona reticularis heten. Elke van deze zones heeft een net iets andere functie, maar ze bevinden zich allemaal in de cortex. - De Medulla
Het laatste en het gedeelte dat het diepst aan de binnenkant van de bijnier zit is de medulla. Deze zit in het midden, omgeven door de cortex en omvat slechts 20% van het volume van de bijnier. De medulla heeft niet net als de cortex aparte gebieden met verschillende functies.
Wat doet de Cortex?
De cortex en de medulla hebben erg verschillende rollen, hoewel ze ook soms samen werken. De Cortex vervult de volgende 3 rollen:
- Productie van DHEA en andere geslachtshormonen
Dit gebeurt in de meest binnenste laag van de cortex, de zona reticularis. Hormonen als DHEA, DHEA-S en androstenedion worden geproduceerd en afgescheiden wanneer je ze nodig hebt. Bij mannen kunnen deze hormonen omgezet worden in testosteron in de testes (hoewel in de praktijk kunnen de testes direct van cholesterol testosteron produceren zonder tussenkomst van de bijnieren). Bij vrouwen zijn de bijnieren de primaire bron voor deze androgenen (mannelijke geslachtshormonen) en spelen ze dus een veel belangrijkere rol. - Productie van corticosteroïdes
Het middelste gedeelte van de cortex (de zona fasciculate) controleert onze cortisosteroïde waardes. Cortisol en de verwante bouwstenen zijn cruciaal belangrijke hormonen waar je zonder niet zou kunnen leven. Ze controleren je slaap / waak ritme, ze onderdrukken ontstekingen en helpen je om energie te verkrijgen uit voedsel zonder koolhydraten en regelen je bloeddruk. - Productie van mineralocorticoïdes
De laatste rol van de cortex is om mineralocorticoïdes zoals aldosteron te produceren, welke onze vocht en mineraal uitscheiding regelt. Deze wordt afgescheiden door de meest buitenste laag van de cortex, de zona glomerulosa.
Wat doet de Medulla?
De medulla maakt misschien maar slechts 20% uit van de bijnier, maar het is net zo belangrijk als de grotere cortex. Waar de cortex zich bezighoudt met het regelen van verschillende waardes in onze lichamen en ons lichaam efficiënt laat functioneren, heeft de medulla alles te maken met het beheersen van onze stressreactie.
De medulla scheidt drie verschillende catecholamines uit, adrenaline, norepinefrine en dopamine. Ook wel bekend als neurotransmitters, deze stress hormonen roepen de primitieve stressreactie op die je helpt in leven te houden als je momenten van gevaar of een trauma ervaart.
Als je onder stress staat zenden onze hersenen een signaal naar de bijnieren die vervolgens reageren door stresshormonen vrij te laten. Ze vertragen onder andere je spijsvertering, vergroten je bewustzijn en laten bloed stromen naar belangrijke gebieden als je hersenen en spieren.